Tham vấn y khoa: Lương Y Ngô Trí Tuệ
Biên tập viên: Mai Hoàng Anh
Các loại dị ứng hiện nay bao gồm 4 loại: dị ứng đường hô hấp, dị ứng thực phẩm, dị ứng ngoài da và dị ứng thuốc. Mỗi loại dị ứng sẽ có đặc điểm nhận biết và cách điều trị khác nhau. Mời bạn đọc bài viết sau để tìm hiểu chi tiết về 4 loại dị ứng này nhé!
1. Dị ứng đường hô hấp
Dị ứng đường hô hấp là loại dị ứng phổ biến nhất hiện nay. Loại dị ứng này bao gồm: dị ứng thời tiết theo mùa, dị ứng với thú cưng, dị ứng bụi, dị ứng phấn hoa, dị ứng nấm mốc, viêm mũi dị ứng.
1.1. Dị ứng thời tiết theo mùa
Dị ứng thời tiết theo mùa là vấn đề sức khỏe rất nhiều người gặp phải. Tình trạng này có thể xuất hiện quanh năm nhưng thường tập trung vào thời điểm giao mùa. Điều này là do vào giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi nóng – lạnh đột ngột hoặc độ ẩm tăng cao khiến nấm mốc phát triển hoặc nồng độ phấn hoa trong không khí tăng lên.
Dị ứng thời tiết theo mùa khiến nhiều người bệnh mệt mỏi, khó chịu
Các tác nhân gây dị ứng thời tiết vào 4 mùa có thể là phấn hoa, mạt bụi, bụi mịn, dị ứng gió lạnh, dị ứng bụi gỗ,… Khi bị dị ứng thời tiết, bạn có thể xuất hiện các triệu chứng như: viêm mũi dị ứng, hắt hơi, phát ban hoặc nổi mề đay, khò khè, ho hoặc khó thở.
1.2. Dị ứng với thú cưng, vật nuôi có lông
Dị ứng với vật nuôi có lông, dị ứng thú cưng là phản ứng của cơ thể khi tiếp xúc với lông, vảy, nước bọt, thậm chí là nước tiểu của chúng. Các tác nhân gây dị ứng này có thể lơ lửng trong không khí, bám vào quần áo, giường, chăn đệm hoặc các vật dụng trong nhà.
Những người bị dị ứng thú cưng có mức độ nhạy cảm khác nhau. Một số người có các triệu chứng rất nhỏ, trong khi những người khác có các triệu chứng nghiêm trọng. Nếu mức độ dị ứng thấp, các triệu chứng có thể không xuất hiện cho đến sau vài ngày tiếp xúc với thú cưng.
Chất gây dị ứng có thể xâm nhập vào không khí và qua đó để xâm nhập vào phổi của bạn. Đối với một số người, việc tiếp xúc này có thể khiến bạn rất khó thở.
Dị ứng với thú cưng là dạng dị ứng khá phổ biến
1.3. Dị ứng bụi
Dị ứng bụi là khi cơ thể hít phải lượng lớn bụi nhà, bụi mịn, bụi gỗ thì sẽ xuất hiện các phản ứng dị ứng như: ho, hắt hơi, chảy nước mũi, ngứa mũi, ngứa họng hoặc vòm miệng,… Một số triệu chứng nặng khi bị dị ứng bụi nhà, dị ứng bụi gỗ gồm: khó thở, tức ngực, thở khò khè, lên cơn hen với người bị hen suyễn.
1.4. Dị ứng phấn hoa, các loại hạt
Phấn hoa là một trong những tác nhân gây dị ứng theo mùa phổ biến nhất. Các chuyên gia thường gọi dị ứng phấn hoa là “viêm mũi dị ứng theo mùa”. Mỗi mùa, thực vật giải phóng các hạt phấn nhỏ để bón cho các cây khác cùng loài. Hầu hết phấn hoa gây ra phản ứng dị ứng đến từ cây, cỏ và cỏ dại. Những cây này tạo ra những hạt phấn nhỏ, nhẹ và khô di chuyển theo gió. Sau đó, chúng có thể theo không khí rồi tìm đường vào mắt, mũi và phổi của bạn, gây ra các triệu chứng dị ứng nếu bạn bị dị ứng phấn hoa.
Có ba loại dị ứng phấn hoa chính:
- Dị ứng phấn hoa cây: Phấn hoa cây là loại đầu tiên xuất hiện trong năm. Đây là tác nhân chính cho hầu hết các triệu chứng dị ứng phấn hoa vào mùa xuân. Một số loại cây có thể gây ra dị ứng phấn hoa như: cây tùng, dương xỉ, dâu tằm, oliu, sồi,…
- Dị ứng phấn hoa cỏ: Phấn hoa cỏ thường xuất hiện vào cuối mùa xuân hoặc đầu mùa hè. Nếu bạn bị dị ứng phấn hoa cỏ, nơi bạn sống có thể ảnh hưởng đến khi bạn có các triệu chứng. Có rất nhiều loại cỏ, nhưng chỉ một số ít gây ra các triệu chứng dị ứng. Ví dụ như: cỏ Bahia, cỏ Bermuda (cỏ sân bóng), cỏ Fescue (cỏ roi),…
- Dị ứng phấn hoa cỏ dại: Phấn hoa cỏ dại xuất hiện vào cuối mùa hè và mùa thu. Các loại cỏ dại phổ biến có thể gây ra các triệu chứng bao gồm: cỏ phấn hương, cỏ lau, cây ngải cứu,… cây mã đề
Những người bị dị ứng phấn hoa chỉ có triệu chứng khi phấn hoa mà họ bị dị ứng có trong không khí. Các triệu chứng bao gồm:
- Chảy nước mũi (còn được gọi là chảy nước mũi – đây thường là một loại nước mũi trong suốt, mỏng)
- Nghẹt mũi (do tắc nghẽn hoặc nghẹt mũi – một trong những triệu chứng phổ biến và rắc rối nhất)
- Hắt hơi
- Ngứa mũi, mắt, tai và miệng
- Mắt đỏ và chảy nước mắt
- Sưng quanh mắt
Nếu bạn bị hen suyễn, phấn hoa có thể làm cho tình trạng này nghiêm trọng hơn.
1.5. Dị ứng nấm mốc
Nấm mốc là một loại nấm tạo ra bào tử trôi nổi trong không khí. Nó có thể phát triển trên hầu hết mọi thứ khi có độ ẩm cao hoặc môi trường ẩm ướt. Nấm mốc cũng là một nguyên nhân phổ biến của dị ứng và các triệu chứng hen suyễn.
Tuy nhiên, không phải tất cả các loại nấm mốc đều gây ra các triệu chứng dị ứng. Một số loại nấm mốc phổ biến nhất gây ra các triệu chứng dị ứng có thể kể đến như:
- Alternaria
- Aspergillus
- Cladosporium
- Penicillium
Bào tử nấm mốc xâm nhập vào mũi và gây ra các triệu chứng viêm mũi
Bào tử nấm mốc xâm nhập vào mũi và gây ra các triệu chứng viêm mũi. Chúng cũng có thể theo đường hô hấp rồi xâm nhập vào phổi và gây ra bệnh hen suyễn. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Ngứa ở mũi, mắt và / hoặc cổ họng
- Hắt hơi
- Nghẹt mũi (nghẹt mũi)
- Sổ mũi
- Ho
- Chất nhầy (đờm) trong cổ họng
Các triệu chứng hen suyễn nếu bạn bị hen suyễn dị ứng – ho, thở khò khè, khó thở và tức ngực.
1.6. Viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng là một bệnh tự phát do cơ thể quá mẫn cảm với các tác nhân gây dị ứng trong môi trường, chẳng hạn như phấn hoa, bụi nhà, nấm mốc, hoặc lông động vật. Bệnh này không phải là bệnh lây nhiễm và không được truyền từ người sang người. Viêm mũi dị ứng là một bệnh lý lành tính, không gây nguy hiểm cho sức khỏe nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Để giảm bớt các triệu chứng của bệnh, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau và kháng histamin, thuốc nhỏ mũi, hoặc sử dụng phương pháp điều trị dị ứng như tiêm vaccine dị ứng. Tuy nhiên, viêm mũi dị ứng không thể chữa khỏi hoàn toàn và thường kéo dài trong suốt cuộc đời của người bệnh. Do đó, các biện pháp phòng ngừa như hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng và giữ cho môi trường sạch sẽ cũng rất quan trọng.
Viêm mũi dị ứng ảnh hưởng nhiều đến đời sống sinh hoạt, chất lượng cuộc sống của người bệnh
Tham khảo thêm: Viêm kết mạc dị ứng, Viêm môi dị ứng
2. Dị ứng thực phẩm
Dị ứng thức ăn là phản ứng miễn dịch quá mức của cơ thể đối với các thành phần protein trong thực phẩm. Bệnh này có thể dẫn đến nhiều biểu hiện khác nhau, bao gồm viêm da dị ứng, triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, hoặc các triệu chứng hô hấp và sốc phản vệ như khó thở, phù nề và giảm huyết áp. Việc chẩn đoán dị ứng thức ăn thường được xác định thông qua các phương pháp thử nghiệm dị ứng và điều trị có thể bao gồm việc tránh tiếp xúc với các thực phẩm gây dị ứng hoặc sử dụng thuốc giảm đau và kháng histamine để giảm các triệu chứng của bệnh.
Khi bị dị ứng thực phẩm, chỉ cần tiếp xúc một lượng nhỏ với thực phẩm gây dị ứng là bạn đã có thể xuất hiện các triệu chứng dị ứng như:
- Phù mặt, miệng lưỡi
- Ngứa ngáy, nổi mề đay, mẩn ngứa
- Tiêu chảy
- Nôn
Nhiều trường hợp nặng có thể gây ra sốc phản vệ, ảnh hưởng đến tính mạng. Có nhiều loại phản ứng dị ứng với thực phẩm khác nhau:
2.1. Phản ứng Immunoglobulin E (IgE) qua trung gian
Hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo ra các kháng thể gọi là immunoglobulin E (IgE). Các kháng thể IgE này phản ứng với một loại thực phẩm nhất định và gây ra các triệu chứng. Nguyên nhân phổ biến nhất gây dị ứng thực phẩm là chín loại thực phẩm sau:
- Sữa (dị ứng đạm sữa bò, dị ứng sữa công thức, sữa đậu nành)
- Trứng
- Hạt cây (dị ứng hạt điều, đậu phộng,… )
- Lúa mì
- Vừng
- Cá (dị ứng cá hồi, cá thu,…)
- Động vật có vỏ (động vật giáp xác)
Các loại sữa có thể gây dị ứng cho trẻ
2.2. Phản ứng IgE không qua trung gian
Các bộ phận khác của hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với một loại thực phẩm nhất định. Phản ứng này gây ra các triệu chứng nhưng không liên quan đến kháng thể IgE. Người nào cũng có thể bị cả dị ứng thực phẩm qua trung gian IgE và không qua trung gian IgE.
Trứng, sữa là những thực phẩm dễ gây dị ứng
3. Dị ứng latex (mủ cao su tự nhiên)
Có hai loại phản ứng chính đối với mủ cao su tự nhiên:
- Phản ứng Immunoglobulin E (IgE) qua trung gian (phản ứng dị ứng ngay lập tức)
- Viêm da tiếp xúc (phản ứng dị ứng trễ)
Latex – một loại protein có trong mủ cao su tự nhiên có thể gây dị ứng
Một số triệu chứng ban đầu sau khi tiếp xúc với các mặt hàng latex, chẳng hạn như:
- Ngứa hoặc sưng môi sau khi thổi một quả bóng
- Da ngứa, đỏ hoặc sưng sau khi sử dụng găng tay cao su
- Sưng, ngứa miệng hoặc lưỡi sau khi nha sĩ sử dụng găng tay cao su
- Ngứa hoặc sưng sau khi khám âm đạo hoặc trực tràng
- Ngứa hoặc sưng sau khi sử dụng bao cao su
Bạn có thể bị dị ứng bằng cách hít phải các sợi latex trong không khí, để latex chạm vào da. Hoặc bạn có thể có phản ứng với một số loại trái cây phản ứng chéo với mủ cao su. Mủ cao su tổng hợp, được tìm thấy trong sơn latex, không đến từ nhựa cây cao su. Mủ tổng hợp không gây ra các triệu chứng dị ứng latex.
Xem thêm: Dị ứng cơ địa và những điều bạn nên lưu ý!
4. Dị ứng ngoài da
Một phản ứng dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch có phản ứng bất thường với một chất vô hại. Công việc của các tế bào hệ thống miễn dịch là tìm ra các chất lạ, chẳng hạn như virus và vi khuẩn, và loại bỏ chúng.
Thông thường, phản ứng này bảo vệ chúng ta khỏi các bệnh nguy hiểm. Những người bị dị ứng da có hệ thống miễn dịch quá nhạy cảm. Họ có thể phát triển phát ban da dị ứng và các tình trạng khác do protein có trong thực phẩm, phấn hoa, cao su, thuốc hoặc những thứ khác. Người bệnh có thể bị mẩn ngứa, sưng đỏ, khô hoặc bong tróc da.
Dị ứng ngoài da là một trong những dạng dị ứng phổ biến, nhiều người mắc
Mời bạn xem thêm bài viết:
Dị ứng mỹ phẩm chăm sóc như thế nào để da nhanh phục hồi?
Dị ứng da tay – Xử lý ra sao cho an toàn?
Dị ứng da mặt – Làm cách nào để điều trị và phòng tránh
Dị ứng xi măng là gì? Cách điều trị và phòng tránh như thế nào?
Dị ứng với nước – Tay bị ngứa khi gặp nước lạnh, nước lạ phải làm sao?
4.1. Dị ứng côn trùng
Các triệu chứng thường liên quan đến nhiều hơn một hệ thống cơ thể (một phần của cơ thể). Chẳng hạn như da hoặc miệng, phổi, tim và ruột. Một số triệu chứng bao gồm:
- Phát ban da, ngứa hoặc nổi mề đay
- Sưng môi, lưỡi hoặc cổ họng
- Khó thở, khó thở hoặc thở khò khè (tiếng huýt sáo trong khi thở)
- Chóng mặt và/hoặc ngất xỉu
- Đau dạ dày, nôn mửa, đầy hơi hoặc tiêu chảy
Có nhiều loại côn trùng hoặc “bọ giống côn trùng” khác nhau có thể gây ra phản ứng dị ứng:
- Côn trùng đốt: Các loại ong và kiến lửa là những loài côn trùng châm chích phổ biến nhất gây ra phản ứng dị ứng. Khi những con côn trùng này chích bạn, chúng tiêm một chất gọi là nọc độc. Hầu hết mọi người bị đốt bởi những con côn trùng này phục hồi trong vòng vài giờ hoặc vài ngày. Ở những người khác, nọc độc này có thể gây phản ứng đe dọa tính mạng.
Ong có thể gây dị ứng bằng việc đốt bạn
- Côn trùng cắn: Muỗi, bọ xít, rệp, bọ chét và ruồi là những loài côn trùng cắn phổ biến nhất gây ra dị ứng. Hầu hết mọi người bị côn trùng cắn đều bị đau, đỏ, ngứa và sưng nhẹ ở khu vực xung quanh vết cắn. Hiếm khi, côn trùng cắn có thể gây ra phản ứng đe dọa đến tính mạng.
- Các loại sâu bệnh: Côn trùng không châm chích và không cắn cũng có thể gây ra phản ứng dị ứng. Đặc biệt là gián và ve bụi giống côn trùng. Hai loài này có thể là nguyên nhân gây dị ứng và hen suyễn. Chất thải và cơ thể của gián và ve gây ra phản ứng dị ứng. Chúng cũng có thể gây các triệu chứng và các cơn hen suyễn.
5. Dị ứng thuốc
Dị ứng thuốc thực sự là rất hiếm và xảy ra bởi hệ thống miễn dịch. Hệ thống này tạo ra các kháng thể gọi là kháng thể Immunoglobulin E (IgE). Các kháng thể IgE này phản ứng với các chất và gây ra các triệu chứng dị ứng. Những người bị dị ứng thuốc có hệ thống miễn dịch quá nhạy cảm. Chúng phản ứng như thể thuốc là một chất có thể gây hại cho cơ thể.
Rất nhiều loại thuốc có thể gây tác dụng phụ, khiến người bệnh gặp các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, thậm chí tử vong. Những phản ứng này xảy ra giống như các loại tình trạng dị ứng khác như hen suyễn hoặc sốt. Điều khác biệt là thuốc đi vào toàn bộ cơ thể chứ không như đường hô hấp. Do đó, nó tạo ra một phản ứng trên khắp cơ thể. Các triệu chứng thường thấy của loại phản ứng này là:
Phản ứng với da: Hình thức phổ biến nhất của điều này là phát ban.
Phản ứng tổng quát: Loại phản ứng này có thể liên quan đến nhiều hệ thống cơ thể. Đây là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng được gọi là sốc phản vệ (anna-fih-LACK-sis). Tuy nhiên, các triệu chứng cũng có thể bao gồm:
- Khò khè (một tiếng huýt sáo, tiếng rít khi bạn thở)
- Khó thở
- Sưng họng và miệng
- Buồn nôn
- Nôn mửa
- Tiêu chảy
- Chuột rút đau bụng
- Huyết áp giảm
- Ngất
Sốc phản vệ là dạng cấp tính nghiêm trọng nhất của phản ứng thuốc.
Hãy thận trọng khi dùng thuốc để tránh dị ứng thuốc cùng các tác dụng phụ nguy hiểm
Một số loại thuốc dễ gây dị ứng bao gồm: thuốc kháng sinh, paracetamol, thuốc gây tê, gây ngủ, giãn cơ, một số loại nội tiết tố, dị ứng băng dính y tế,…
Hy vọng thông tin về các loại dị ứng ở trên đã giúp bạn có cái nhìn khái quát về tình trạng dị ứng cũng như các biểu hiện thường gặp. Nếu còn thắc mắc, bạn hãy liên hệ hotline: 087 658 8866 hoặc để lại câu hỏi để được chuyên gia của 3T Pharma tư vấn.
Bài viết này có hữu ích không?
Vui lòng đăng nhận xét và đánh giá của bạn